Leren omspringen met onvoorspelbaarheid: de vruchten plukken van sensuele veerkracht

 

Veerkracht: hoe tegelijkertijd veranderen en blijven bestaan

In een kort filmpje (https://www.youtube.com/watch?v=msiIV5NdLVs) vertelt bioloog Stephen Carpenter over de essentie van veerkracht. Het is volgens hem minstens een drieluik:

• Een schok kunnen verwerken, zonder essentiële functies te verliezen. 
• Het zich kunnen aanpassen wanneer de omstandigheden veranderen.
• Zich kunnen omvormen tot een wezenlijk nieuwe levensstijl, indien de huidige levensstijl niet meer wenselijk of haalbaar is. 

Verandering is blijkbaar onlosmakelijk verbonden met veerkracht.

Hoe leren we omgaan met verandering?

Op Psychosenet.nl verscheen recent een erg interessante blog: Zelfgevoel en psychose door Lieuwe de Haan en Joost Haarsma (https://www.psychosenet.nl/achtergrond/zelfgevoel-en-psychose/).

Hier staat dat het brein voortdurend onbewuste voorspellingen maakt van wat je waarschijnlijk gaat doen. Indien die voorspellingen kloppen met wat je waarneemt bezorgt dit je een vanzelfsprekend zelfgevoel. Wanneer er iets gebeurd, dat je niet hebt voorspeld, dan ga je dopamine aanmaken. Dopamine maakt je wakker en activeert je brein om iets nieuws te leren. Zo leren we het oude "loslaten" om nieuwe dingen te leren en blijven we jong.

Wanneer er erg véél verandert en er véél onvoorspelbare gebeurtenissen zijn kan dit systeem  in een "loop" terecht komen. Je zelfgevoel versplintert en is dan toe aan een grondige renovatiebeurt. Dit fenomeen noemt men psychose. Het overkwam mij. Een nieuw zelfgevoel weven is voor mij erg gelijklopend met een "hergeboorte". Je bent weer als een hulpeloos kind in een volwassen lichaam dat héél veel dingen tegelijkertijd opnieuw aanleert:

• je lichaamsbeeld: voor/achter, links/rechts, boven/onder, sensueel-erotisch.
• nieuwe gezichten leren herkennen.
• sociale vaardigheden en verbinding (her)ontwikkelen.
• nieuwe grenzen leren trekken.
• lachen, zingen en spelen.
• ambachtelijke arbeid verrichten.
• zelfreflectie.
• loslaten, loslaten, loslaten en leren voelen, voelen, voelen.

Op hol geslagen dopamine

Wanneer er erg veel onvoorspelbare situaties zich opstapelen, kan dopamine op hol slaan. 

Naast dopamine - remmende medicatie is het erg belangrijk om via sensuele veerkracht een op hol geslagen proces natuurlijk te laten uitdeinen, tot er vanuit de chaos een nieuwe ordening ontstaat.

Tijdens aaneengeregen onvoorspelbaarheid vaste grond onder je voeten missen, is daarenboven ook erg stresserend. Er kan uitputting ontstaan. De rem voor chronische stress is spelende verbinding. Tijdens spel wordt oxytocine vrijgezet en het socialiserende zenuwstelsel geactiveerd.

Serotonine is een lichaamseigen stof die dopamine afbreekt. Ze komt vrij wanneer bewegingen door het bewegingszintuig (proprioceptiviteit) bewust worden waargenomen. Als je lichaam erg gespannen is, kan je bewegingen minder goed waarnemen en dus moeilijker serotonine vrijzetten. Dit tekort aan serotonine maakt rusteloos en triggert slapeloosheid.

Een gezonde vezelrijke voeding bevordert de aanmaak van serotonine.

Sensuele veerkracht is een leerproces

Het kind in je opnieuw leven inblazen zorgt ervoor dat jij je zintuigen zo gaat gebruiken dat ze je beter in het NU verankeren. Deze verankering betekent actief leren luisteren, praten en zingen, mindful ruiken en bewegen en met plezier leren bewogen worden.

Je lichaam is een muziekinstrument dat goed gestemd, optimaal kan functioneren. Dit sluit aan bij de taak van serotonine: je stemming telkens opnieuw afstemmen opdat je goed gestemd het leven mag beleven.

Als je lichaam vlot kan gestemd worden, is het ook goed in het omzetten van humeurigheid naar een positieve interactie met je omgeving. Dan kan je onvoorspelbare gebeurtenissen leren omarmen. Dit gebeurt wanneer je erg goed bent in improviseren, dan ben je in staat om de dynamiek met de buitenwereld om te buigen naar win-win-win situaties. Dat voelt ook goed.